Lore berandu bat

Nire izena Julen da eta 82 urte ditut. Batzuetan, ispiluaren aurrean begiratzean, kostatzen zait aurpegia zimurtu eta ile zuriak dituen gizon hori ondo ezagutzea. Baina barruan, orain ere, Joaquín ezagutu nuen gazte hori naiz, garai guztia desberdina zenean. Urte asko pasa dira eta oraindik zailtasunak ditut horretaz hitz egiteko, ahotsa lehor egon arte, bertan esaten dudan guztia desagertuko balitz bezala, izan ginen guztia. Edo izan ezin genuena, legeak bizitzera uzten gintuen arte. Nik, berekin joan zenetik bakarrik bizi naiz, Bilboko oroitzapenetan paseatzen jarraitzen dut, hiri horretan, guretzat habe bihurtu zena, hasieran cage bat, baina orain, azkenik, askatasun bihurtu dena.

Istorioa 70eko hamarkadan hasi zen, beldurra airean arnasten zen unean, txoko guztietan, eta kaleak sekretu eta begirada ezkutuen labirinto bat ziren. Plaza Nagusiko taberna batean ezagutu genuen elkar, han tortilla pintxo onenak zerbitzatzen ziren eta ardo edalontzi batzuen artean, hitz aldrebesetan, gure erresistentzia modua aurkitu genuen. Bere izena Joaquín zen, baina niretzat beti izan zen, besterik gabe, hura, nire arima bikia, nahiz eta ez genuen horrela bizi ahal izan.

Berandu ezagutu ginen, oso berandu, garai hartako 30 urteko gizon batek bizitzatik espero zezakeena. Baina guretzat ez zen egon denborarik eta tokirik. Garai horretan, homosexual izatea ez zen soilik bekatua, baizik eta delitu bat. Poliziak harrapatu ahal gintuen begirada arrunt batengatik edo beste gizon batzuen ondoan dantza egiteagatik. Hala ere, hura ikusi nuenean, barruan zerbait aldatu zen.

Maitasuna sekretuan mantendu behar zen, itzaletan. Ez genuen elkar besarkatu ahal jendaurrean, ez genuen elkarrekin hitz egiteko askatasunik izan. Munduak izaki izorratu gisa ikusten gintuen, eta Bilboko jendeak, hain gonbidatuak izanik, gaixotasunaren isla gisa begiratzen zigun. Hori dela eta, kaleak ziren gure babeslekuak: gaur egun, denborak pasatu ondoren, hain desberdinak iruditzen zaizkidan kale horiek.

Egun horietan, La Otxoa bezalako pertsonetan aurkitu nuen erosotasuna. Bere argitasun bereizgarri eta makillaje bortitzarekin, guk geure burua izan ahal genuen toki bat zabaldu zigun. La Otxoa ez zen bakarrik drag bat, ama bat zen, lagun bat, guri bezala munduari aurpegirik ez erakusteko beldur zieten guztientzat faro bat. Bere lokaletan biltzen ginen, istorioak partekatzen eta, nolabait, bizirik irauten. Esaten zigun erresistentzia ez zela beti lau haizetara oihukatzea, batzuetan bizitzen, barre egiten, maitatzen ikastea zela.

La Otxoarekin pasatutako gauak, lagunekin kafe tertulietan partekatutako minak, gure bizitzari eusteko modua bihurtu ziren. Ez zen itzulera bat egon, ezin zen egon. Gabriel, bere barre unika arinekin, beti izan zen optimista. Nik, nire aldetik, beti izan nintzen zintzoagoa. Pentsatzen nuen modu horretan bizitzea dela onena. Horrenbeste arriskatuz gero, lapurtutako besarkada bakoitza, susurro batean partekatutako hitz bakoitza, mirari bihurtzen zen.

Itzal horietan, urteak aurrera eramateko modua aurkitu genuen. Elkarri eusten genion, erresistentziaren bide bakarra elkar izatea zelako. Inork ez zuen ulertzen bestela. Inork ez zuen segurua sentitzen, baina aurrera jarraitu behar zen, beti baitzegoen borrokatzerik, nahiz eta maitasun isilean izan.

Guztia aldatu zen 20 urte lehenago, 13/2005 Legea onartu zenean, beti nahi genuena eman ziguna: beldurrik gabe maitatzea eskubidea. 20 urte askatasun. Azkenik sentitu nuen itzaletatik ateratzeko aukera genuela. Joaquín eta ni, hain isilpekoak, hain zainduak izan ginenak, azkenean elkar begiratu genuen paregabeko bikote baten bezala: maitasun legeztatua, gizarteak eta legeak onartua.

Batzuetan pentsatzen dut urte horiek, borrokak, mina, lapurtutako topaketak, indartsuagoak egin gintuztela, genuena zenaren balioa gehiago konturatu ginela. Ez ginen gizon bat eta beste gizon bat; bi arima izan ginen, elkarrekin iraun zutenak, guztia gorabehera. Eta nahiz eta denborak espero genuen askatasuna eman zigun, ez genuen elkarrekin gozatzeko denbora luzean.

Guretzat askatasuna lore berandu bat zen, berandu irekitzen dena.

Gaur egun, ez dago ezkutatu beharrik. Bilbo, gure betiko kartzela izan zen hiriak, transformatu egin da. Isilean ibili ginen kaleak orain kolorez, irribarrez betetzen dira. Baina batzuetan, gau bakartietan, oroitzapen horiek nahi izaten ditut, izan ere, munduarentzat ikusezinak izan baziren ere, elkar izan genuen, eta horretan aurkitu nuen nire bakea.

20 urte askatasun, eta oraindik sentitzen dut ez dugula gelditu bizitzen uneko sekretuan. Azken finean, Joaquín ez da nire iraganaren parte bakarrik, nire maitasuna, nire erresistentzia, nire egia da. Eta munduak aldatu bazen ere, eta guk geure burua izaten utzi bazigun, badakit beti partekatzen genuen hori dela garrantzitsuena, ezin ziguten lapurtu.

Askatasuna berandu iritsi zen, baina iritsi zen. Eta harekin, nire maitasuna, nire Joaquín, azkenik eguzki bezain ikusezin bihurtu zen.